Pytanie: Jak powinna wyglądać kontrola drogowa?
Odpowiedź: Umundurowany policjant w ciągu dnia i w tzw. dobrych warunkach atmosferycznych zatrzymuje kierowcę, machając lizakiem lub ręką. W warunkach niedostatecznej widoczności (nocą, podczas mgły czy ulewnego deszczu) musi użyć latarki ze światłem czerwonym lub lizaka ze światłem odblaskowym lub czerwonym. Jeśli w lusterku wstecznym zobaczysz radiowóz, pamiętaj, że krótkotrwałe, równoczesne użycie sygnału dźwiękowego i światła błyskowego to również znak, że powinieneś zatrzymać się do kontroli. Po zatrzymaniu pojazdu policjant powinien podać kierowcy stopień, imię i nazwisko oraz przyczynę zatrzymania. Jeśli jest umundurowany, to legitymację służbową pokazuje na żądanie kontrolowanego. Podobnie na żądanie kierowcy policjant musi pokazać wynik pomiaru lub nagranie. Oczywiście w miarę możliwości, bo nie zawsze się da - np. jeżeli kierowca nie zatrzymał się w miejscu kontroli i został złapany dopiero po pościgu, wynik wyświetlany na urządzeniu pomiarowym mógł ulec skasowaniu po odłączeniu od zasilania. Nieumundurowany policjant może cię zatrzymać wyłącznie na obszarze zabudowanym. Nie może też zatrzymywać samochodów ręką. A swoją legitymację pokazuje od razu, bez żądania z twojej strony. Umundurowany policjant może się poruszać pojazdem oznakowanym lub nieoznakowanym. Jego mundur powinien mieć elementy odblaskowe i to bez względu na porę roku i dnia. Warto więc bacznie się przyjrzeć, kto, jak i gdzie chce nas zatrzymać do kontroli. W przypadku wątpliwości co do prawdziwości kontroli: � natychmiast skontaktuj się z najbliższą komendą policji, dzwoniąc pod bezpłatny numer telefonu 997 lub 112, � przekaż swoje wątpliwości i poproś policję o sprawdzenie, czy zatrzymujący cię patrol jest prawdziwy (wystarczy podać numer taktyczny lub rejestracyjny radiowozu). Zachowaj rozwagę i nie bierz drogówki zbyt pochopnie za "przebierańców" – apeluje “Gazeta Wyborcza” - bo niezatrzymanie się na sygnał policji jest traktowane jako próba uniknięcia kontroli. A to skończy się pościgiem, grzywną, a nawet zatrzymaniem prawa jazdy.
Pytanie: Czy straż miejska jest upoważniona do kontroli drogowej?
Odpowiedź: Obok policji do kontroli drogowej upoważnione są także inne służby mundurowe, ale już nie w tak szerokim zakresie jak policja.
Inspekcja Transportu Drogowego (ITD) - może kontrolować kierujących pojazdami w transporcie drogowym, np. samochodami ciężarowymi i dostawczymi o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) powyżej 3,5 t, autobusami, taksówkami i innych przewoźników. Nie jest to tylko kontrola czasu aktywności kierowców, czyli liczby godzin za kółkiem (uwaga: karany jest kierowca, a na przewoźnika, jego pracodawcę, nakładana jest kara administracyjna). W stosunku do tych kierowców inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego mają bowiem takie same uprawnienia jak policja.
Zarząd drogi - kontrola pojazdów, które przekraczają dopuszczalne masy lub naciski osi; niszczą, uszkadzają, zanieczyszczają lub zaśmiecają drogi.
Straż graniczna (SG) i organy celne - przy wjeździe na terytorium Polski oraz w strefie nadgranicznej.
Straż leśna lub straż parku - na terenach lasów lub parków narodowych.
Straż miejska lub straż gminna ma najwięcej uprawnień tradycyjnie przypisywanych policji, ale może z nich korzystać tylko w określonych warunkach. Uprawnienia strażników miejskich (gminnych) budzą najwięcej kontrowersji. Są upoważnieni do kontroli kierujących pojazdami: niestosujących się do “zakazu ruchu w obu kierunkach” (znak B-1), niestosujących się do sygnalizacji świetlnej (mogą to jednak robić wyłącznie przy użyciu urządzeń samoczynnie rejestrujących wykroczenie, np. kamer; nie mogą jednak interweniować, nawet gdy kierowca wjechał na czerwonym świetle); przekraczających dozwoloną prędkość (mogą to kontrolować tylko przy użyciu urządzeń samoczynnie rejestrujących przekroczenie prędkości, takich jak np. fotoradary; tu też nie wolno im interweniować, nawet gdy kierowca przekracza prędkość). Straż miejska i gminna może też kontrolować ruchu drogowy w przypadku, gdy kierowcy naruszają przepisy o zatrzymaniu lub postoju pojazdów. Przed przystąpieniem do kontroli wszyscy do niej uprawnieni mają obowiązek przedstawić się, podać zajmowane stanowisko, wyjaśnić przyczynę kontroli, a na żądanie kontrolowanego okazać legitymację służbową i upoważnienie.
Kolejarz, porządkowy pielgrzymki i inni. Dość długa i miejscami zaskakująca jest lista osób, które również mogą wydawać polecenia kierującym. Ale uwaga! Nie wolno im kontrolować samochodów! Są to:
� kolejarz - na przejazdach kolejowych,
� pracownik zarządu drogi - podczas robót na drodze,
� osoba nadzorująca bezpieczne przechodzenie przez jezdnię (tzw. pan/pani STOP) - na przejściu,
� pilot pojazdu - gdy przejazd pilotowanego pojazdu powoduje utrudnienia w ruchu,
� kierowca autobusu szkolnego - podczas wsiadania i wysiadania dzieci,
� strażak - podczas akcji ratowniczej,
� żandarm z Żandarmerii Wojskowej - podczas kierowania ruchem drogowym i pilotowania kolumn wojskowych,
� żołnierz Biura Ochrony Rządu (BOR) - podczas czynności zapewniających bezpieczeństwo osobom ochranianym,
� porządkowy pielgrzymki lub konduktu pogrzebowego - w celu zapewnienia bezpiecznego przemarszu.
